English
1. BÁNH XE CẢM XÚC LÀ GÌ
Chiếc bánh xe cảm xúc huyền thoại mà chúng ta đang nhắc tới được đề xuất bởi giáo sư Robert Plutchik vào năm 1980. Đó là một hệ thống phân loại cảm xúc mà thông qua nó chúng ta có thể thấy rằng những cảm xúc khác nhau có thể kết hợp với nhau và tạo thành một cảm xúc khác. Cũng giống như việc pha màu vậy. Mỗi loại cảm xúc mang một màu sắc khác nhau.
Theo ông có 8 loại cảm xúc chính, được sắp xếp và minh hoạ theo các cặp đối cực với nhau như sau:
>>> Vui vẻ đối cực với buồn bã (joy – sadness)
>>> Giận dữ đối cực với sợ hãi (anger – fear)
>>> Tin tưởng đối cực với ghê tởm (trust – disgust)
>>> Ngạc nhiên đối cực với mong chờ (surprise – anticipation)
2. BA YẾU TỐ CỦA BÁNH XE CẢM XÚC
- Màu sắc
Như đã đề cập, tám cảm xúc chính bao gồm: vui vẻ, buồn bã, giận dữ, sợ hãi, tin tưởng, ghê tởm, ngạc nhiên, và mong chờ. Đây chính là những cảm xúc cơ bản của con người.
Plutchik sắp xếp chúng vào vòng tròn thứ hai trong vòng tròn cảm xúc với mỗi màu sắc riêng biệt. Chẳng hạn, giận dữ mang màu đỏ còn vui vẻ mang màu vàng.
- Các sắc thái
Có rất nhiều loại cảm xúc khác nhau được phát triển dựa trên 8 cảm xúc cơ bản. Bạn sẽ thấy rằng mức độ của cảm xúc được thể hiện bằng độ đậm nhạt của màu sắc tương ứng. Và càng di chuyển đến trung tâm bánh xe thì cường độ của cảm xúc càng mãnh liệt hơn.
Ví dụ, di chuyển từ trung tâm của vòng tròn, mức độ của cảm xúc giảm dần từ thịnh nộ sang giận giữ, hay từ kinh ngạc sang bất ngờ. Cứ như thế, càng di chuyển ra phía ngoài của vòng tròn, ta có thể thấy những cảm xúc với sắc thái nhẹ hơn, màu sắc cũng nhạt hơn.
- Mối liên hệ giữa các cảm xúc
Ta có thể dễ dàng tìm thấy các cặp cảm xúc đối lập nằm ở vị trí đối cực với nhau. Một điều thú vị là hai cảm xúc đứng cạnh nhau có thể kết hợp và tạo ra một cảm xúc mới. Chẳng hạn, tin tưởng và vui vẻ kết hợp lại tạo ra yêu mến (joy + trust = love). Tương tự, tin tưởng và sợ hãi kết hợp lại tạo ra quy phục (trust + fear = submission).
Công thức này tạo ra đa dạng cảm xúc mà có thể trước giờ bạn đã trải qua nhưng không thể xác định chúng là gì.
3. TÁC DỤNG CỦA BÁNH XE CẢM XÚC LÀ GÌ?
>>> Vòng tròn cảm xúc giúp bạn thấu hiểu cảm xúc của bản thân
>>> Phát hiện và kiểm soát cảm xúc tiêu cực thông qua bánh xe cảm xúc
4. ỨNG DỤNG CỦA BÁNH XE CẢM XÚC TRONG PHÁT TRIỂN BẢN THÂN RA SAO?
Càng ngày người ta càng nói nhiều về việc “thấu hiểu bản thân”. Và thấu hiểu cảm xúc là một phần quan trọng trong hành trình “hiểu mình” ấy.
Chúng ta đã nói về bánh xe cảm xúc là gì, lợi ích của mô hình này, vậy sử dụng vòng tròn cảm xúc như thế nào để thực sự thấu hiểu và phát triển bản thân?
Cách đơn giản mà bạn có thể áp dụng là:
- Bước 0: Hiểu rõ bánh xe cảm xúc là gì. Nếu vẫn còn mơ hồ, đừng ngại trở về nội dung phía trên để ôn lại bạn nhé.
- Bước 1: Xác định 8 cảm xúc cơ bản trong vòng tròn thứ 2 và đoán định cảm xúc hiện tại của mình giống với loại nào nhất.
- Bước 2: Lấy một cảm xúc chính làm tâm, xác định các cảm xúc cụ thể liên quan (có thể có cường độ mạnh hoặc nhẹ dần) ở các cạnh phía ngoài và trong của vòng tròn
- Bước 3: Liên hệ với cảm nhận hiện tại của bản thân và định vị cảm xúc của bạn ở đâu trong số các cảm xúc bạn vừa nhìn thấy.
- Bước 4: Ghi lại cảm xúc vừa phát hiện ra. Chia sẻ nó với bất cứ ai nếu bạn cảm thấy cần thiết và thoải mái.
- Bước 5: Tìm ra nguyên nhân dẫn đến cảm xúc đó (nhất là đối với cảm xúc tiêu cực). Học cách biết ơn nếu có điều gì đó làm bạn thấy vui và không để cảm xúc tiêu cực chi phối bạn.
Sử dụng vòng tròn cảm xúc một cách hiệu quả, bạn có thể dễ dàng biết được bản thân sẽ cảm thấy ra sao trong một tình huống nhất định. Từ đó, kiểm soát cảm xúc dễ dàng hơn, lấy lại tinh thần sau những suy nghĩ tiêu cực, tránh hành xử và giải quyết vấn đề theo chiều hướng xấu.
Chúc bạn luôn vui.
Nguồn: Sưu tầm
Pingback: NHẬN DIỆN CẢM XÚC – EQ quan trọng hơn chúng ta vẫn nghĩ – Trương Thu Trang Janes
ariestogel
Hey There. I found your weblog using msn. That is a really smartly written article.
I will be sure to bookmark it and come back to read extra of
your useful information. Thanks for the post. I’ll definitely return.
Thank you for the feedback! I’m glad you enjoyed the article. I’d love for you to share your thoughts on future posts.
sgcwin88
What’s up colleagues, its wonderful article regarding educationand fully defined, keep it
up all the time.
Thanks for the great feedback! Stay tuned for more!